Wat is prikkelbare darm syndroom?
Prikkelbare darm syndroom (of PDS) is een chronische darmaandoening wat bij ongeveer 10% van de Nederlanders voorkomt. Over het algemeen hebben meer vrouwen dan mannen hier last van, maar de severiteit van de aandoening verschilt per persoon. Kenmerken van PDS zijn winderigheid, een opgezette buik, buikkrampen en verstopping of diarree. Ook komt het regelmatig voor dat ontlastingspatronen per keer kunnen verschillen.
Momenteel is er nog vrij weinig bekend over de oorzaken van prikkelbare darm syndroom. Hierdoor werd het vroeger als een psychische ziekte vastgesteld. Dat bleek echter niet het geval te zijn, al kunnen psychische reacties en gevoelens wel van invloed zijn op je darmen. PDS heeft voornamelijk te maken met de samenwerking tussen je hersenen en je darmen. Deze communicatie loopt via je zenuwstelsel en daar hebben wij zelf weinig invloed op.
Wat zijn de oorzaken van prikkelbare darm syndroom?
Omdat de exacte oorzaak lastig is vast te stellen, is er geen één juist antwoord wanneer het om de oorzaken van PDS gaat. Wel zijn er vier oorzaken die het meeste voorkomen:
1. Een verstoring in de communicatie tussen de darmen en de hersenen
Omdat de hersenen en de darmen veel communiceren, kunnen er al snel darmklachten ontstaan wanneer de communicatie verstoord raakt. De exacte oorzaak van deze verstoringen is onduidelijk, maar in de meeste gevallen heeft het te maken met de serotonine productie in de darmen. 90% van de serotonine wordt in je darmen geproduceert, want dit hormoon zorgt ervoor dat je darmen soepeler kunnen bewegen. Bij een verstoorde productie, verandert dit dus ook het gedrag van je darmen en hersenen. Daarom krijg je vaak ook last van je darmen wanneer je last van stress hebt.
2. Beschadigingen aan de darmen
Wanneer je last hebt van een ontsteking of infectie, kan dit ook leiden tot PDS klachten. Je darmwand is dan beschadigd, waardoor het niet in staat is om bacteriën van buitenaf tegen te houden. Deze dringen dan binnen en kunnen klachten veroorzaken.
3. Een veranderde samenstelling van je darmbacteriën
Je darmen bevatten een enorme microbioom. Dit is een verzameling van miljarden bacteriën. Deze organismen zijn belangrijk voor onze spijsvertering en helpen ons om gezond te blijven. Wanneer je microbioom verstoort raakt, kan je hier last van krijgen. Een verstoorde microbioom ontstaat wanneer er minder bacteriën van een bepaalde groep in je lichaam aanwezig zijn. Dit kan komen door antibiotica, een operatie of ziekten. Probiotica kunnen helpen om de bacteriën weer aan te vullen.
4. Erfelijkheid
Soms komt prikkelbare darm syndroom ook voor als erfelijke aandoening. Wanneer meerdere mensen in je familie last hebben van hun darmen, is de kans groot dat je hier zelf ook last van krijgt/hebt.
Hoe wordt PDS vastgesteld?
Wanneer je last hebt van je darmen, ga je daar meestal mee naar de huisarts. Deze kijkt naar je familiegeschiedenis en je klachten. Vaak moet je ook een ontlastingsmonster nemen en inleveren voor onderzoek. Soms wordt je bloed ook getest. Hier wordt gekeken naar mogelijke bacteriën, infecties en/of ziekten. Wanneer een arts verwacht dat je last hebt van een chronische aandoening zoals de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa, wordt er soms ook een colonoscopie gedaan.
Wanneer er geen duidelijke oorzaak is die wijst op een andere ziekte of aandoening, krijg je de diagnose PDS. Afhankelijk van je klachten krijg je soms ook het advies om naar een diëtist te gaan.
Hoe kan je met prikkelbare darm syndroom omgaan?
Wanneer je de diagnose PDS hebt, is dit natuurlijk zowel fijn als vervelend. Je weet waar je last van hebt, maar het is nog steeds lastig om mee om te gaan. Er bestaan gelukkig een aantal trucjes die je kan doen om je klachten zoveel mogelijk te verminderen. Afhankelijk van je klachten, kunnen deze goed helpen. Het is vaak wel even experimenteren.
- Neem pepermunt capsules. Pepermunt capsules kan je bij de gezondheidswinkel of apotheek krijgen. Deze capsules helpen om de darmen te kalmeren, waardoor je minder snel last van kramp krijgt.
- Het FODMAP dieet. Het FODMAP dieet elimineert voedingsproducten die de darmen kunnen irriteren en focust zich juist op voeding dat goed voor je darmen is. Dit dieet volg je vaak in samenwerking met een diëtist, maar kan je ook zelf volgen.
- Je triggers identificeren en verminderen. Als je weet wat jouw klachten veroorzaakt, kan je deze triggers identificeren en verminderen. Wanneer je bijvoorbeeld veel krampen krijgt na het eten van iets pittigs, dan kan je deze producten in de toekomst vermijden. Soms helpt een plantaardig dieet hierbij.
- Probiotica nemen. Soms heb je last van prikkelbare darm syndroom als gevolg van een tekort aan goede bacteriën in je lichaam. Het nemen van probiotica kan hierbij goed van pas komen. Ook spijsvertering supplementen zijn erg handig voor je darmen.
- Aardig voor jezelf zijn. Soms kan PDS op de meest rare en willekeurige momenten opspelen. In dat geval is het belangrijk om aardig voor jezelf te zijn en goed voor je lichaam te zorgen.
Helaas is er geen oplossing voor PDS, maar met bovenstaande tips kan je de klachten wel zoveel mogelijk verminderen.