Wat doet de schildklier?
Voordat we het hebben over hyperthyreoïdie, is het handig om te weten wat de schildklier nu is. De schildklier is een vlindervorming orgaan dat zich bevindt aan de voorkant van je hals, net bij je strottenhoofd. Bij het slikken beweegt hij mee en dit kan je voelen wanneer je je vingers op je hals legt. De schildklier bestaat uit 2 delen (kwabben) waarbij elke kwab zich aan één kant van de luchtpijp bevindt. Ze zijn, door middel van een zogenoemde brug, verbonden aan elkaar en daardoor krijgen ze een vlinderachtige vorm((Schildklier Organisatie Nederland. (2021a, februari 23). De Schildklier. Geraadpleegd op 31 augustus 2022, van https://schildklier.nl/schildklieraandoeningen/de-schildklier/)).
De schildklier speelt een rol bij allerlei verschillende functies in je lichaam. Dit komt door de hormonen die het produceert. Ze zijn voornamelijk belangrijk voor je stofwisseling, de groei van een kind en de ontwikkeling van je hersenen. Ook zorgen de schildklierhormonen ervoor dat je lichaam goed in staat is om zijn temperatuur te reguleren en beïnvloedt het je hongergevoel. Wanneer je schildklier goed functioneert, kom je niet zomaar aan en val je niet zomaar af.
Wanneer je schildklier niet goed werkt, kan het twee kanten op gaan. Je kan last krijgen van hypothyreoïdie: een traag werkende schildklier en hyperthyreoïdie: een snelwerkende schildklier. Het tweede fenomeen bespreken we in deze tekst.
Wil je meer weten over een trage schildklier?
Wat is hyperthyreoïdie?
Wanneer je last hebt van hyperthyreoïdie is er sprake van een te snel werkende schildklier. Deze maakt dan te veel hormonen aan, waardoor veel verschillende lichamelijke functies ook te snel werken. Verwar dit niet met hypothyreoïdie. Dit is juist een aandoening waarbij je schildklier te traag werkt. Omdat de schildklier een belangrijke functie vervuld, kan je bij hyperthyreoïdie last krijgen van verschillende symptomen((Hyperthyreoïdie – UMC Utrecht. (z.d.). UMC Utrecht. Geraadpleegd op 31 augustus 2022, van https://www.umcutrecht.nl/nl/ziekenhuis/ziekte/hyperthyreoidie)). Deze kan je herkennen als:
- Hartkloppingen
- Zenuwen
- Je gejaagd voelen
- Gewichtsverlies
- Overmatig zweten
- Vermoeidheid
- Spierzwakte
- Verhoogde eetlust
- Snel last van warmte hebben
- Kortademigheid
- Spierklachten
Er zijn verschillende redenen waarom je last kan krijgen van een snelle schildklier. In de meeste gevallen is het een bijeffect van de Ziekte van Graves. Dit is het geval bij zo’n 70-80% van de mensen met hyperthyreoïdie((Schildklier Organisatie Nederland. (2021, 4 mei). Te snelle schildklier. Geraadpleegd op 31 augustus 2022, van https://schildklier.nl/schildklieraandoeningen/te-snelle-schildklier/)). Andere oorzaken kunnen te maken hebben met medicatie, een ontsteking aan de schildklier of Toxisch multinodulair struma, een ontsteking in de schildklier die te veel hormonen aanmaakt.
Wat is de Ziekte van Graves?
De ziekte van Graves is een auto-immuunziekte waarbij je lichaam antistoffen aanmaakt tegen lichaamseigen cellen. In het geval van deze ziekte, maakt het lichaam antistoffen aan tegen de TSH-receptoren van je schildkliercellen. Deze antistoffen zorgen er dan voor dat je schildklier meer hormonen gaat produceren((Schildklier Organisatie Nederland. (2021b, oktober 25). Ziekte van Graves. Geraadpleegd op 31 augustus 2022, van https://schildklier.nl/schildklieraandoeningen/te-snelle-schildklier/oorzaken/ziekte-van-graves/)).
De ziekte van Graves komt meer voor bij vrouwen en het ontwikkelt zich vaak tussen het 25ste en 50ste levensjaar. In sommige gevallen komt het voor in combinatie met de oogziekte van Graves. In veel gevallen is er weinig sprake van opvallende symptomen. De symptomen die echter het meeste voorkomen zijn een gejaagd gevoel en gewichtsverlies. Dit hoeft echter niet voor iedereen het geval te zijn.
Na behandeling van de ziekte van Graves en/of hyperthyreoïdie kan je last krijgen van een te traag werkende schildklier (hypothyreoïdie). In dat geval kan je aanvullende hormonen krijgen om de klachten tegen te gaan.
Hoe wordt hyperthyreoïdie behandeld?
Om vast te stellen of je hyperthyreoïdie hebt, wordt er altijd eerst een bloedonderzoek gedaan. Uit deze resultaten kan de behandelend arts zien of je te veel schildklierhormonen aanmaakt. Op basis daarvan kan dan een diagnose gesteld worden. In sommige gevallen wordt er ook aanvullend onderzoek gedaan. Afhankelijk van wat de oorzaak van de aandoening is, zijn er verschillende behandelmethoden die je kan volgen.
Bij de ziekte van Graves zijn er drie opties om de versnelde schildklier te behandelen.
- Medicatie die een deel van de hormoonproductie remmen.
- Radioactieve jodium wat ervoor zorgt dat een deel van de schildklier minder goed werkt.
- Een operatie om een deel van de schildklier weg te halen.
In de meeste gevallen wordt er altijd eerst gekeken naar een behandeling met medicatie. In sommige gevallen is het echter niet mogelijk, omdat de medicatie geen effect zal hebben. Dan wordt er gekeken naar een operatie of het gebruik van radioactieve jodium. Als patiënt heb je zelf altijd de mogelijkheid om te kiezen welke behandeling je wil. Je arts kan je echter wel informeren over de meest effectieve methode.
Wanneer je last hebt van een te snelle schildklier door medicatie, dan kan het stoppen met deze medicatie soms ook al helpen om je van de klachten te verlichten. Doe dit echter nooit zonder overleg met een arts. Zeker bij bepaalde medicatie is het verstandiger om te kijken naar een alternatief zonder deze bijwerking dan om direct te stoppen.
Welke vitamines helpen bij hyperthyreoïdie?
Tegenwoordig zijn er veel goede medicijnen die helpen bij allerlei verschillende ziektes en aandoeningen. Toch spelen vitamines en mineralen ook een grote rol bij de gezondheid van ons lichaam. Daarom is het wel belangrijk om voldoende vitamines en mineralen te eten of bij te slikken. Toch is het gebruik van extra vitamines en mineralen niet van invloed op je schildklier. Hoewel zij natuurlijk een rol spelen bij je algemene gezondheid, is er weinig bewijs dat zij ook bijdragen bij een vermindering van klachten bij hyperthyreoïdie.
De rol van jodium bij je schildklier
Normaal gesproken hoor je altijd dat je jodium moet innemen wanneer je last hebt van je schildklier. Op een bepaalde manier is dit correct. Jodium speelt namelijk een grote rol bij de werking van je schildklier en een teveel of een tekort hiervan kan tot klachten leiden. Jodium levert een bijdrage aan de productie van hormonen door de schildklier* volgens de Keuringsraad. Dit klopt, maar dat is ook hetgeen waardoor je moet oppassen bij hyperthyreoïdie.
Wanneer je namelijk een te snel werkende schildklier hebt, maakt je lichaam al extra hormonen aan. Een extra toevoeging van jodium kan dan leiden tot nog meer klachten. Een teveel aan jodium kan daarbij ook zorgen voor een versnelde schildklier werking, wat je juist wil voorkomen. Het is bij jodium daarom erg belangrijk om een balans te vinden zodat je niet te veel en niet te weinig binnenkrijgt.
Lees hier meer over het gevolg van een jodiumtekort.
De rol van selenium bij je schildklier
Ook selenium is goed voor de schildklier* volgens de Keuringsraad. Dit mineraal wordt echter vrijwel nooit voorgeschreven als supplement of ondersteuning, omdat het in grotere hoeveelheden giftig is((Schildklier Organisatie Nederland. (2020, 18 november). Selenium. Geraadpleegd op 31 augustus 2022, van https://schildklier.nl/dagelijks-leven/voeding/selenium/)). Uit je voeding neem je vaak al voldoende selenium op, waardoor suppletie weinig tot niet nodig is tenzij een arts je dit voorschrijft.
Het is juist om deze reden ook belangrijk om geen selenium te nemen wanneer je last van een snelle schildklier hebt. Je weet namelijk niet wat de effecten hiervan zijn en of je dan mogelijk last krijgt van andere gezondheidsklachten.
Lees hier meer over het verband tussen selenium en je schildklier.
“Wat is hyperthyreoïdie?” Samengevat
De schildklier is een vlindervormig hormoon dat zich aan de voorkant van je hals bevindt. Je schildklier maakt hormonen aan die een grote rol spelen in je gehele lichaam. Wanneer je schildklier echter te veel hormonen aanmaakt, is er sprake van hyperthyreoïdie. Dit kan tot verschillende klachten leiden, maar het wordt niet altijd direct opgemerkt.
Hyperthyreoïdie is vaak een onderdeel van de ziekte van Graves, een auto-immuunziekte waarbij je lichaam de TSH-receptoren van je schildkliercellen aanvalt. Je kan de snelle schildklier behandelen op verschillende manieren. Meestal wordt medicatie ingezet, maar in sommige gevallen is het gebruik van radioactieve jodium of een operatie nodig.
Zelf vitamines slikken heeft weinig nut bij hyperthyreoïdie en je kan selenium en jodium bij een snelwerkende schildklier beter vermijden.