Wat is psoriasis?
Psoriasis wordt ook nog wel eens de schubbenziekte of zilverschub genoemd. Dit is een chronische auto-immuunziekte. Wanneer je deze aandoening hebt houdt dit in dat de hoorncellen uit de bovenste laag van je huid zich te snel verdelen. Er wordt dus eigenlijk meer huid aangemaakt dan je nodig hebt. Daarbij rijpen deze cellen ook minder, waardoor zij het afschilferen verstoren. Als een gevolg hiervan krijg je dan een zogenoemde “schubbige” huid op de plekken waar je psoriasis hebt. Deze plekken zijn soms rood, maar hebben vaak ook een witte of zilverachtige kleur. Mensen met meer melanine in hun huid hebben, wanneer zij psoriasis hebben, vaak meer last van deze symptomen((Shah, S. K., Arthur, A., Yang, Y. C., Stevens, S., & Alexis, A. F. (2011). A retrospective study to investigate racial and ethnic variations in the treatment of psoriasis with etanercept. Journal of drugs in dermatology : JDD, 10(8), 866–872.)).
Hoewel psoriasis op eczeem lijkt, zijn dit niet dezelfde ziekte. Er bestaan verschillende soorten psoriasis waarvan psoriasis vulgaris (of psoriasis en plaque) het meeste voorkomt. Andere varianten zijn:
- Psoriasis guttata. Deze variant komt vooral bij kinderen voor. Je kan deze herkennen aan kleine roze of paarse plekjes op de torso, armen en benen. In tegenstelling tot plaque psoriasis, zijn deze plekje niet verdikt of verhoogd. In de meeste gevallen trekt deze variant ook vanzelf weg na een paar maanden. Ongeveer 1/3e van de mensen met psoriasis guttata ontwikkeld later de plaque variant((Griffiths CE, Barker JN. Pathogenesis and clinical features of psoriasis. Lancet. 2007;370:263-71)).
- Psoriasis-erytrodermie. Deze variant is erg zeldzaam en komt in slechts 2% van de gevallen voor. Wanneer je hier last van hebt, bedekt deze variant hele grote gebieden van je lichaam in één keer. Het kan dan lijken alsof je huid verbrandt is. Ook komt het vaak voor dat je hierbij last van koorts krijgt. Deze variant is erg gevaarlijk en moet medisch behandeld worden.
- Psoriasis pustulosa. Deze variant komt meer voor onder volwassenen. Het veroorzaakt witte blaasjes die gevuld zijn met pus. Daarbij kan je ook koorts krijgen. Deze variant komt vaak in golven voor en trekt daarna weer weg.
Hoe ontstaat het?
Net als bij veel andere auto-immuunziekten, is de exacte factor die psoriasis veroorzaakt onbekend. Wel zijn er een aantal andere factoren die een rol spelen bij de ontwikkeling van deze ziekte. Zo speelt je immuunsysteem hierbij een grote rol. Dit komt vermoedelijk door de groepjes aan T-cellen in de aangetaste plekken. Deze kunnen mogelijk een immuunreactie opwekken, waardoor er ontstekingen ontstaan. In tegenstelling tot wat sommige mensen denken is psoriasis niet besmettelijk.
Een andere factor is erfelijkheid. Wanneer iemand in je familie, met name één van je ouders, psoriasis heeft, bestaat er een kans dat je het zelf ook krijgt. Hoe deze overerving tot stand komt is nog onbekend((Weedon, D. (2002) Skin pathology. Churchill- Livingstone, Londen, pp76-86.)).
Ten slotte zijn er ook zogenoemde triggers die psoriasis kunnen opwekken. Dit kan alleen wanneer je al aanleg voor de ziekte hebt. Algemene triggers zijn onder andere:
- Letsel
- Gebruik van bepaalde geneesmiddelen (zoals lithium, jodium, bèta blokkers, olanzapine en meer)
- Infecties
Andere factoren die een trigger reactie kunnen opwekken zijn het klimaat, of je rookt, hormonale factoren en stress (3).
Hoe kan je psoriasis behandelen?
Er zijn verschillende soorten behandelingen die je kan volgen wanneer je last hebt van psoriasis. De ziekte kan niet compleet verholpen worden, maar je kan wel de symptomen en klachten behandelen om er zo min mogelijk last van te hebben. Het is niet zoals de genezing van een wond. De meest voorkomende behandelingen bestaan uit:
- Een topicale crème die je op de aangetaste plek smeert. De meest effectieve crèmes kan je op recept krijgen. Deze bevatten corticosteroïden.
- Hyperbare zuurstoftherapie is een behandeling waarbij je 100% zuurstof inademt in een speciale ruimte met een hogere luchtdruk. Deze behandeling is ook effectief bij psoriasis((Butler, G., Michaels, J.J.C., Al-Waili, N. et al. Therapeutic effect of hyperbaric oxygen in psoriasis vulgaris: two case reports and a review of the literature. J Med Case Reports 3, 7023 (2009). https://doi.org/10.1186/1752-1947-0003-0000007023)).
- Laserlicht therapie. Bij deze behandeling worden de bloedvaten die de psoriasis plekken van voedingsstoffen voorzien vernietigd. Ook deze behandeling is vrij effectief en de klachten blijven langer weg((De LEEUW, J., Van LINGEN, R. G., BOTH, H., TANK, B., NIJSTEN, T., & MARTINO NEUMANN, H. A. (2009). A Comparative Study on the Efficacy of Treatment with 585 nm Pulsed Dye Laser and Ultraviolet B-TL01 in Plaque Type Psoriasis. Dermatologic Surgery, 35(1), 80–91. https://doi.org/10.1111/j.1524-4725.2008.34386.x)).
Zelf kan je ook stappen ondernemen om de klachten zo klein mogelijk te houden. Dit doe je bijvoorbeeld door de psoriasis plekken goed vet te houden en te voorkomen dat je huid uitdroogt. Ook kan je het beste schadelijke parfums, zepen en lotions (waaronder aftersun) vermijden.