Wat is endometriose?
Endometriose is een chronische ziekte. Dat houdt in dat er geen genezing voor bestaat en dat het iets is wat je de rest van je leven bij je draagt. Bij deze ziekte komt er weefsel (dat op baarmoederslijmvlies lijkt) voor buiten de baarmoederholte((Kennedy S, Bergqvist A, Chapron C, D’Hooghe T, Dunselman G, Greb R, Hummelshoj L, Prentice A, Saridogan E. ESHRE guideline for the diagnosis and treatment of endometriosis. Hum Reprod 2005;20: 2698-2704.)). Het groeit op andere plekken, zoals het buikvlies, de borstholte of de baarmoederhals. Dit zorgt voor veel pijn en ook andere chronische klachten.
Net als in de baarmoeder, groeit dit weefsel elke maand naarmate de menstruatie dichterbij komt. Tijdens de menstruatie, laat het los en begint het te bloeden. In het geval van het weefsel, is er echter geen plek waarnaar het bloed afgevoerd kan worden. Het komt dan terecht op plekken waar het niet hoort te zijn, zoals in de buikholte, in de eierstokken of tussen de baarmoeder en de blaas. Dit zorgt voor ontstekingen en kan erg pijnlijk zijn((Wat is endometriose? | UMC Groningen. (z.d.). umcg.nl. Geraadpleegd op 4 april 2022, van https://www.umcg.nl/-/endometriose-over-de-ziekte)).
Wat zijn de symptomen van endometriose?
De klachten en symptomen van endometriose verschillen per persoon. Wel weten we dat de groei en vorming oestrogeenafhankelijk is. Dat houdt in dat vooral mensen in hun vruchtbare periode hier last van zullen hebben((Kitawaki J, Kado N, Ishihara H, Koshiba H, Kitaoka Y, Honjo H. Endometriosis: the pathophysiology as an estrogen-dependent disease. J Steroid Biochem Mol Biol 2002;83: 149-155.)). Het komt soms echter ook voor dat mensen tot na de menopauze hier nog last van ervaren. Afhankelijk van waar het slijmvlies zit en hoeveel er zit, kan je last hebben van bepaalde klachten. De meest voorkomende klacht is pijn. Verder heb je nog:
- Pijnlijke menstruaties.
- Heftig bloeden tijdens de menstruatie of bloeden tussen de menstruaties door.
- Onvruchtbaarheid.
- Pijn tijdens het vrijen.
- Pijn of kramp tijdens de ontlasting.
- Ongezonde ontlasting zoals diarree of flinke last van obstipatie. Dit kan ook lijken op prikkelbare darm syndroom.
- Kramp of pijn in de onderrug (soms is dit heftiger tijdens de menstruatie).
De klachten kunnen voorkomen tijdens de menstruatie, maar soms beginnen ze al 1 á 2 weken voordat de menstruatie begint.
Hoe ontstaat endometriose?
Helaas is er nog geen duidelijke oorzaak van endometriose. Wel zijn er een aantal theorieën die kijken naar mogelijke oorzaken((Carpinello OJ, Sundheimer LW, Alford CE, et al. Endometriosis. [Updated 2017 Oct 22]. In: Feingold KR, Anawalt B, Boyce A, et al., editors. Endotext [Internet]. South Dartmouth (MA): MDText.com, Inc.; 2000-. Beschikbaar via: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK278996/)). Of deze kloppen is echter nog niet duidelijk.
Eén van de theorieën geeft aan dat endometriose kan ontstaan wanneer een persoon last heeft van een achterwaartse menstruatie. Dit komt voor bij ongeveer 90% van de menstruerende mensen((Harada T. (2013). Dysmenorrhea and endometriosis in young women. Yonago acta medica, 56(4), 81–84.)). Hierbij vloeit het bloed (of een deel van het bloed) terug door de eileiders waarbij het in je bekkenholte terecht komt.
Een andere theorie geeft juist aan dat de cellen rondom je baarmoeder door hormonen ook veranderen in hetzelfde weefsel als binnen in je baarmoeder. Waarom dit zou gebeuren, is echter niet duidelijk.
Zo kan je ermee leren omgaan
Omdat endometriose een chronische aandoening is, bestaat er helaas geen simpele oplossing voor. Wel zijn er een aantal dingen die je kan doen om de klachten mogelijk te verminderen. Voor sommige mensen helpt het om hun baarmoeder uiteindelijk te laten verwijderen, maar niet iedereen wil dit. Vaak zal een arts eerst ook kijken naar andere oplossingen om de klachten zoveel mogelijk te verminderen. Een aantal methoden zijn:
- Pijnstillers slikken. Denk hierbij aan paracetamol of ibuprofen. Soms kan een huisarts je ook wat sterkers voorschrijven als je echt vreselijke pijn ervaart.
- Hormonale therapie. Sommige artsen schrijven ook anticonceptie voor of andere hormonale behandelingen om de pijn en andere klachten te verzachten.
- Laparoscopie. Deze behandeling wordt gebruikt om endometriose te ontdekken en diagnosticeren. Bij deze behandeling kan een arts ook weefsel weghalen vanuit het lichaam zonder de voortplantingsorganen te beschadigen.
- Hysterectomie. Bij deze behandeling laat je je baarmoeder en eierstokken verwijderen uit het lichaam. Dit is vaak een laatste keus wanneer andere behandelingen niet aanslaan. Doordat deze organen verwijderd worden, maakt je lichaam ook minder hormonen aan waardoor je minder tot geen last meer zal hebben van je endometriose.