Wat is cognitieve gedragstherapie?

Wat is cognitieve gedragstherapie?

Wanneer je last hebt van mentale klachten, kan je hiervoor een therapeut bezoeken. Die zal met je in gesprek gaan om te zien welke behandeling bij jou past. In veel gevallen wordt hierbij cognitieve gedragstherapie gebruikt. Dit is een combinatie van zowel gedragstherapie als gesprekken. Je gebruikt het om negatieve gedragspatronen om te zetten in positieve patronen. Tegenwoordig is het de “gouden standaard” binnen de psychotherapie((David, D., Cristea, I., & Hofmann, S. G. (2018). Why Cognitive Behavioral Therapy Is the Current Gold Standard of Psychotherapy. Frontiers in psychiatry, 9, 4. https://doi.org/10.3389/fpsyt.2018.00004)).

Je kan het gebruik van cognitieve gedragstherapie samenvatten in drie kernwaarden van de behandeling:

1. Psychologische klachten zijn deels gebaseerd op onbehulpzame manieren van denken.
2. Psychologische klachten zijn deels gebaseerd op aangeleerde gedragingen.
3. Mensen die deze klachten hebben kunnen hier beter mee omgaan wanneer zij leren om hun klachten en symptomen te verlichten.

Bij cognitieve gedragstherapie staan de gevoelens en gedachten van de patiënt vooraan. Wanneer je hiervoor in behandeling gaat, zal de therapeut kijken naar je klachten. Daarna zal die je begeleiden bij het vinden van negatieve denkpatronen of gedragingen en het omzetten van deze patronen naar positievere uitingen. Je zal hierbij veel praten over gebeurtenissen uit het verleden en hoe je je daarbij voelde. Ook zal er gekeken worden naar hoe je je gedroeg in deze situaties en welke gevolgen dit had voor jezelf en/of je omgeving.

Waar wordt cognitieve gedragstherapie voor gebruikt?

Cognitieve gedragstherapie is ontwikkeld door psychiater Aron T. Beck((Folsom, Timothy D., et al. “Profiles in history of neuroscience and psychiatry.” The Medical Basis of Psychiatry. Springer, New York, NY, 2016. 925-1007.)). In tegenstelling tot andere vormen van therapie, focust cognitieve gedragstherapie zich direct op het probleem en onderneem je gelijk actie, in plaats van dat je op zoek gaat naar oorzaken in je onderbewustzijn. In eerste instantie werd deze vorm van therapie veel voor depressie gebruikt, maar tegenwoordig gebruikt men het ook voor andere mentale klachten, waaronder angststoornissen((Zhu, Z., Zhang, L., Jiang, J., Li, W., Cao, X., Zhou, Z., Zhang, T., & Li, C. (2014). Comparison of psychological placebo and waiting list control conditions in the assessment of cognitive behavioral therapy for the treatment of generalized anxiety disorder: a meta-analysis. Shanghai archives of psychiatry, 26(6), 319–331. https://doi.org/10.11919/j.issn.1002-0829.214173)) of postnatale depressie.

Waarvoor wordt deze therapie ingezet?

Wanneer je last hebt van bepaalde klachten, zal je therapeut eerst kijken of deze op te lossen zijn met gedragstherapie. Hierbij worden een aantal technieken gebruikt om zowel je gedachten als je gedragspatronen te veranderen. Zo zal je leren:

• Hoe bepaalde gedachten een probleem juist erger kunnen laten lijken/maken
• Dat je in bepaalde situaties ook je angsten tegemoet kan komen
• Hoe je problemen oplost door middel van je eigen gedrag of gedachten
• Zelfverzekerd te zijn en meer inzicht hebben in je eigenwaarde
• Hoe je rollenspellen kan gebruiken om te leren hoe je in bepaalde situaties het beste kan handelen

Het doel van al deze technieken is uiteindelijk om onbehulpzame gedachten en gedragingen te veranderen in positieve gedachten en gedragingen. Kijk eens naar dit voorbeeld:

Voor cognitieve gedragstherapie: “Wanneer ik iets nieuws probeer, mislukt het en voel ik me een mislukkeling. Ik stop er dan gelijk mee.”

Na cognitieve gedragstherapie: “Wanneer ik iets nieuws probeer, lukt het misschien niet de eerste keer. Ik probeer dan een andere methode om te zien of het dan al beter gaat.” Of “Wanneer ik iets nieuws probeer, lukt het misschien de eerste keer niet. Dat komt omdat het nog nieuw is voor mij en ik na een paar keer oefenen al een stuk beter zal zijn.”

Hoe pas je cognitieve gedragstherapie zelf toe?

Wanneer je zelf aan de slag wil gaan met cognitieve gedragstherapie, dan kan dat natuurlijk. We raden je wel aan om eerst met een professional aan de slag te gaan, maar begrijpen ook dat dat niet voor iedereen mogelijk is. Hieronder hebben we een aantal tips die je zelf kan uitvoeren om gedragstherapie op jezelf toe te passen.

• Schrijf de negatieve gedachten die je hebt op in een schriftje en bedenk (op hetzelfde moment, of later) hoe je deze kan omzetten in iets positiefs.
• Behandel jezelf als een ander. Hoe zou je doen wanneer je beste vriend(in) negatief over henzelf praat, of ergens mee zit? Zou je ook negatief tegen hen praten, of zou je hen steunen? Probeer, wanneer je ergens mee zit, tegen jezelf te praten alsof je tegen een vriend(in) praat en merk het verschil in positiviteit.
• Schrijf je negatieve gedachten op en schrijf daarnaast objectieve informatie op die deze gedachten verwerpen. Zoals “Ik zal nooit mijn rijbewijs halen”, met als objectieve claim “Ik heb pas één les gehad, dus ik kan niet verwachten dat ik het perfect doe”. Dit wordt ook wel “thought recording” genoemd((Dubord G. (2011). Part 9. Thought records. Canadian family physician Medecin de famille canadien, 57(8), 913–914.)).