Dit gebeurt er wanneer je een calcium tekort hebt

Wat is calcium?

Calcium wordt ook wel kalk genoemd. Het is een belangrijk mineraal dat voornamelijk voorkomt in dierlijke melkproducten, zoals koemelk of kaas. Ook komt het voor in volkoren graanproducten en bepaalde groenten, zoals spinazie. Calcium bevindt zich voor het grootste gedeelte in je botten en tanden waar het bijdraagt aan het aansterken en soepel houden van je lichaam((Institute of Medicine. Dietary Reference Intakes for Calcium and Vitamin D. Washington, DC: The National Academies Press; 2011)). Ook draagt calcium bij tot de normale werking van de spijsverteringsenzymen, spieren en draagt het bij tot een normale neurotransmissie*.

Wanneer je calcium binnenkrijgt via je voeding of via supplementen, wordt dit op zowel actieve als passieve manier opgenomen via de slijmvliezen van je darmen((Weaver CM, Heaney RP. Calcium. In: Ross AC, Caballero B, Cousins RJ, Tucker KL, Ziegler TR, eds. Modern Nutrition in Health and Disease. 11th ed. Baltimore, MD: Lippincott Williams & Wilkins; 2014:133-49)). De actieve manier vindt plaats wanneer je een laag calciumgehalte hebt en je lichaam deze moet aanvullen. De passieve vorm hiervan vindt plaats wanneer je al voldoende calcium in je systeem hebt. Extra calcium wordt dan geleidelijk aangevuld. De ADH (aanbevolen dagelijkse hoeveelheid) calcium per dag is 950-1000 mg  voor volwassenen tot 69 jaar en 1200 mg voor 70+’ers volgens de gezondheidsraad.

Hoe ontstaat een calcium tekort?

Wanneer je een calcium tekort hebt, kan je dit ook hypocalcemia noemen. Dit ontstaat vaak niet vanzelf, maar is een bijwerking van een ander probleem, zoals een vitamine D tekort, slechte schildklier hormoon productie, ziekte, verminderde calcium opname of bepaalde medicatie((Fong, J., & Khan, A. (2012). Hypocalcemia: updates in diagnosis and management for primary care. Canadian family physician Medecin de famille canadien, 58(2), 158–162.)). Vitamine D helpt bij de opname val calcium. Wanneer je dus een vitamine D tekort hebt, is de kans op een calcium tekort ook groter. Er zijn ook bepaalde groepen die een groter risico hebben voor het oplopen van een calcium tekort. Dit zijn onder andere:

• Mensen die geen dierlijke melkproducten consumeren
• Vrouwen die het hun menopauze hebben gehad
• Mensen die ouder zijn dan 70

Wat zijn de symptomen van een calcium tekort?

Een calcium tekort heeft niet altijd zichtbare symptomen, vooral wanneer het slechts in een milde vorm voorkomt((Bove-Fenderson, E., & Mannstadt, M. (2018). Hypocalcemic disorders. Best practice & research. Clinical endocrinology & metabolism, 32(5), 639–656. https://doi.org/10.1016/j.beem.2018.05.006)). Wanneer er wel symptomen voorkomen, kunnen deze erg uiteen lopen((Pepe, J., Colangelo, L., Biamonte, F., Sonato, C., Danese, V. C., Cecchetti, V., Occhiuto, M., Piazzolla, V., De Martino, V., Ferrone, F., Minisola, S., & Cipriani, C. (2020). Diagnosis and management of hypocalcemia. Endocrine, 69(3), 485–495. https://doi.org/10.1007/s12020-020-02324-2)). De meest voorkomende symptomen zijn echter (3):

• Een tintelend gevoel in de ledematen
• Spierkrampen of spasmes
• Gedeeltelijk gevoelloosheid in bepaalde ledematen
• Broze nagels en haren
• Broze botten
• Vergeetachtigheid

Wanneer je last hebt van een ernstig tekort, kan je ook last krijgen van (4):

• Stemmingswisselingen (zoals depressieve klachten)
• Nierverkalking
• Hersenverkalking
• Staar
• Paresthesie (een stoornis in de gevoelssensatie)
• Hartfalen

Deze laatste symptomen komen echter alleen voor in zeldzame gevallen.

Hoe ga je een calcium tekort tegen?

Om een calcium tekort tegen te gaan is het beste wat je kan doen om voldoende producten met calcium te consumeren. Denk hierbij aan melkproducten, volkoren granen en groene bladgroenten. Als je geen dierlijke melkproducten eet, kan je ook kiezen voor een plantaardig alternatief. De meeste plantaardige melkproducten bevatten tegenwoordig toegevoegde calcium. Dit werkt net zo goed als calcium uit dierlijke producten.

Eet je ook geen plantaardige alternatieven? Dan kan je kiezen voor supplementen met calcium. Je lichaam neemt deze ook goed op.

Waar is calcium goed voor?

Het is natuurlijk belangrijk om voldoende calcium binnen te krijgen. Zo voorkom je namelijk de meeste klachten van een calcium tekort. Toch heeft calcium ook nog andere functies wanneer je hier voldoende van binnenkrijgt. Deze dragen bij aan je lichamelijke en geestelijke gezondheid waardoor je verder kan met je dagelijks leven.

1. Calcium voor je bot gezondheid

Je botten zijn continu bezig met veranderen, ook naarmate je ouder wordt. Bij mensen in en na de menopauze is de bot resorptie echter een stuk groter, waardoor zij ook meer calcium nodig hebben om te voorkomen dat hun botmassa achteruit gaat((Song L. (2017). Calcium and Bone Metabolism Indices. Advances in clinical chemistry, 82, 1–46. https://doi.org/10.1016/bs.acc.2017.06.005)). Calcium helpt het verlies van botmineralen bij vrouwen in de menopauze te verminderen. Een lage botmineraaldichtheid is een risicofactor voor botbreuken door osteoporose*.

2. Het ondersteunt de spijsvertering*

Metabool syndroom is een verzameling van klachten rondom de stofwisseling en spijsvertering. Uit onderzoek is gebleken dat mensen met voldoende calcium in hun lichaam, minder kans hadden op metabool syndroom dan de mensen met weinig calcium in hun lichaam((Moore-Schiltz, L., Albert, J. M., Singer, M. E., Swain, J., & Nock, N. L. (2015). Dietary intake of calcium and magnesium and the metabolic syndrome in the National Health and Nutrition Examination (NHANES) 2001-2010 data. The British journal of nutrition, 114(6), 924–935. https://doi.org/10.1017/S0007114515002482)). Daarnaast draagt calcium bij tot de normale werking van de spijsvertering*.

*: Gezondheidsclaim goedgekeurd door de Europese Commissie